Bij tussenuitspraak van 2 november 2022, ECLI:NL:RVS:2022:3159 heeft de Afdeling geoordeeld dat de bouwvrijstelling is gebaseerd op een niet toereikende en generieke voortoets en in strijd is met het Europese recht. De vraag of de rechtsgevolgen van de vernietigde besluiten met betrekking tot het Porthos-project in stand kunnen worden gelaten, heeft de Afdeling nog niet beantwoord in de tussenuitspraak.
Het project heeft als doel om CO2 van de industrie in het Rotterdamse havengebied op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzee. Hiervoor moet een CO2-transportleiding worden aangelegd vanaf het Rotterdamse havengebied naar de lege gasvelden onder de Noordzee. Ook is het onder meer nodig om een compressorstation te bouwen en om platform P18-A in de Noordzee te veranderen in een platform voor de opslag van CO2.
In deze uitspraak wordt een door de initiatiefnemers overgelegd rapport van 15 maart 2022 beoordeeld. In de berekening is vastgesteld dat depositietoenames alleen zullen optreden tijdens de aanlegfase gedurende een periode van 2 jaar.
Voor de betreffende acht genoemde Natura 2000-gebieden is onderzocht wat de effecten zijn van de berekende toenames van stikstofdepositie. Daarbij is een toets uitgevoerd die bestaat uit twee stappen.
Bij de eerste stap heeft een generieke analyse plaatsgevonden, die geldt voor alle betrokken Natura 2000-gebieden. Daarbij is geconcludeerd dat de tijdelijke toename van de stikstofdepositie geen effect heeft op het (kunnen) realiseren van de hiermee verbonden instandhoudingsdoelstellingen voor de betreffende Natura 2000-gebieden, ongeacht welke trend er aanwezig zou zijn in de ontwikkeling van de achtergronddeposities. Hierbij zijn drie ecologische processen besproken waarbij stikstof een rol speelt.
1. Er is ingegaan op directe schade aan planten door 'toxische effecten die kunnen plaatsvinden door hoge concentraties van gasvormige stikstofverbindingen in de lucht en door hoge concentraties van ammonium (NH4+) in de bodem'. 2. Er is ingegaan op de vermestende invloed van stikstofdepositie. 3. Er is ingegaan op de verzurende invloed van stikstofdepositie.
Bij de tweede stap van de toets heeft een nadere analyse plaatsgevonden van de habitats en soorten in de betrokken Natura 2000-gebieden. Daarbij is per Natura 2000-gebied een analyse gemaakt, waarbij rekening is gehouden met de specifieke omstandigheden die in het gebied aanwezig zijn.
Daarna is voor de overbelaste habitattypen en leefgebieden in kwestie de staat van instandhouding beschreven. Ook is ingegaan op de mogelijkheden om de instandhoudingsdoelstellingen te realiseren.
De algehele conclusie op bladzijde 75 van het rapport van 15 maart 2022 is dat significante effecten op Natura 2000-gebieden als gevolg van de aanleg van het Porthos-project op voorhand zijn uitgesloten.
In deze uitgebreide uitspraak accordeert de Afdeling deze conclusie, die het lezen waard is.
Tot slot is noemenswaardig, de uiteenzetting over de vraag of het rapport als voortoets of als passende beoordeling aangemerkt moet worden.
De Afdeling stelt op dit punt voorop dat bij het bepalen van het karakter van het rapport (voortoets of passende beoordeling) de inhoud van een rapport (of van verschillende documenten samen) beslissend is (vergelijk de uitspraken van 19 maart 2014, ECLI:NL:RVS:2014:927, en 6 april 2014, ECLI:NL:RVS:2014:1297).
De Afdeling stelt vast dat in het rapport van 15 maart 2022 geen mitigerende maatregelen zijn betrokken voor de stikstofdepositie die zal worden veroorzaakt in de bouwfase van het Porthos-project. Ook zijn er geen andere omstandigheden, zoals bijvoorbeeld een afname van de oppervlakte van een Natura 2000-gebied, waardoor op voorhand duidelijk is dat significante gevolgen zullen optreden. Uiteindelijk komt de Afdeling tot het oordeel dat sprake is van een voortoets. Voor de overige overwegingen wordt ook verwezen naar de uitspraak.
Deze uitspraak heef tot gevolg dat het Porthos-project kan worden uitgevoerd op basis van het inpassingsplan en de omgevingsvergunningen (AbRvS 16 augustus 2023, ECLI:NL:RVS:2023:3129)
Voor meer informatie over deze uitspraak kunt u contact opnemen met Susan